Hamilelik, insan yaşamında güzel şeylerin olduğu, unutulmayan bir dönemdir. Ne giymeliyim, nasıl yatmalıyım, ne yemeliyim gibi sorular bir yandan kafamızı kurcalarken bunların getirdiği heyecan ve keyif de olayın renkleri olarak aklımızda kalır.
Aslında renk dememe bakmayın önemlidir de! Özellikle anne adayının bebeğine olan özeni ve hassasiyeti, bebeğimi nasıl daha iyi beslerim düşüncesiyle doruk noktaya çıkar. Hamilelik döneminde yenmemesi gereken yiyeceklerden gebeliğe hazırlık bölümümüzde bahsetmiştik. Şimdi aylara göre yiyeceklerimizi gözden geçirelim.
Bu örnek yemek düzeninde, anne adayının durumuna göre değişiklikler yaparak ideal beslenmeyi sağlamaya çalışıyoruz.
İlk Üç Ay
Gebeliğimizin önemli dönemlerinden biri. Çünkü bebeğin organları oluşmakta ve bir insan yapısını kazanmakta.
İlk üç ay genellikle bulantı kusmanın sıkça görüldüğü bir dönemdir. Bunlar yoksa annenin yenilmemesi gereken yiyeceklere dikkat etmek kaydıyla ek besin alması gerekmez. Bulantı kusma yoksa düzenli öğünlerle yemek, mevsimine göre 8-10 bardak su, aşırı kalori almaktan kaçınmak yeterlidir.
Bulantı ve kusmaları olan anne adayları azar azar, sık sık yemeli, yemek kokularından ve keskin kokulardan (parfüm, sigara vb) uzak durmalı, evini sürekli havadar tutmalıdır.
Yiyecekler sıcak veya soğuk yenmelidir. Ilık, sulu yiyecekler bulantıyı arttırır. Sevdiğimiz yiyecekler tercih edilmelidir. Öte yandan tekdüze yani aynı tip yiyecekler yerine çeşitli yiyecekler yemeye de dikkat edilmelidir. Bu dönemde peynir-ekmek, çerezler, vanilyalı beyaz dondurma, zencefilli kurabiye çok iyi gelir.
Doğal, aromasız maden suyu da ferahlatıcıdır. Evdeki reçellerin suyuyla yapılan buzlu içecekler de lezzetli ve kalorilidir.
Sabahları kalkmadan bir parça ekmek veya peksimet yemek 10-15 dakika sonra kalkmak sabahki bulantıları büyük ölçüde giderir.
Dayanılmaz bulantı ve sürekli kusmalar tedavi gerektirir. İlaçlar, akupunktur gibi bazı yardımcı tedavi yöntemlerini doktorunuz önerecektir.
İkinci ve Üçüncü Üç Ay
Bebeğimiz hızlı büyüme dönemine girmiştir. Bu nedenle yiyeceklerimizin belli besin gruplarından olması gerekmektedir. Bu sitenin yazarı olan doktorunuz gram veya miligramlarla ifade edilen diyet listelerinin çok da uygulanabilir olmadığını düşünmektedir. Onun yerine size günlük dilimizde kullanılan şekliyle tarif edilecektir.
Anne adayları günlük üç ana öğüne özen göstermelidir. Özellikle sabah geç kalkıp öğünleri atlamamalı veya düzenini bozmamalıdır. Sabah zamanında kalkıp kahvaltınızı yapın, sonra yine şekerleme yapmaya devam edersiniz. Hem belki daha da güzel olur!
Kahvaltıda bir veya iki dilim üzerine biraz tereyağı sürülmüş tam buğday unundan yapılmış bir veya iki günlük bayat ekmek, bir tatlı kaşığı kadar bal veya ev reçeli, bir bardak süt veya taze sıkılmış meyve suyu, bir veya iki dilim kadar peynir yenmelidir. Taze ekmek bir anda çok miktarda yenmeye müsait bir lezzette olduğu için dikkat edilmelidir! Lor yüksek oranda protein ve kalsiyum, daha az oranda da yağ içerir ve peynir yerine yenilebilir.
Günde bir tane iyi pişmiş yumurta yenmelidir. Yumurta bazen kokusu nedeniyle sevilmemekte ve kaçınılmaktadır. Bu durumda lorla beraber veya yiyeceğiniz miktarda peynir ve diğer malzemelerle omlet şeklinde de yapılabilir. Biraz kıyılmış maydanoz ve hafif karabiberle süslenmiş bir omlet oldukça iyidir, besleyicidir.
Mevsimine göre kahvaltıya domates, salatalık veya bir iki dilim meyve eklemek bebeğinizle birlikte güne iyi başlamanızı sağlar.
Bir elmayı güzelce yıkayın, kurulayın ve temiz bir bezle "parlatın!" Sonra da ışıklı bir ortamda beş- on saniye evirip çevirerek renklerini, dokusunu izleyin ve kokusunu hissedin! Sonra da yiyin! Çok mutlu olduğunuz gibi, elmayı seyrederken tüm sindirim sisteminiz, onun için hazırlanacaktır. :-)
Doktorunuz bütün yiyecekleri zevkle, tadına vararak ve bebeğinizi düşünerek, "yemenizi" önermektedir. Yiyecekleri "tüketmek"ten vazgeçiniz!
Saat 10.00’a doğru bir bardak yoğurt ya da süt ve/veya bir elma ağırlığında herhangi bir meyve alınmalıdır. Saat 16.00 ve akşam yemeği sonrasında da bu ara öğünler devam etmelidir.
Süt; soğuk, sıcak, şekerli, şekersiz, içine bir çay kaşığı kadar kakao veya Türk kahvesi konmuş şekilde çeşnilendirilerek alınabilir. Sütten hoşlanmayan anneler için güzel olur. Süt kesinlikle alınamıyorsa yerine o miktarda yoğurt yenilebilir.
Günde iki veya üç su bardağı süt kalsiyum ve protein içeriğiyle bebeğimize çok faydalıdır.
Öğle ve akşam yemeklerinde yiyecekler genellikle aynı düzende yenir. Akşam yemeğini geç vakitlere bırakmamak gerekir ki reflüye neden olmasın. Saat 20.00-21.00 den sonraya öğün pek kalmamalıdır.
Çorba içilecekse protein düzeyi yüksek ev yapımı az ya da sıfıra yakın yağ içerenler tercih edilir. Yayla çorbası, tarhana çorbası veya içinde tavuk eti de bolca bulunduran tavuk çorbası, Ezo Gelin gibi bulgur ve bakliyattan zengin çorbalar bir bir buçuk kepçe kadar içilebilir.
Kırmızı et içerdiği protein tipleri, demir ve vitaminler için gebelik beslenmesinde özel bir önem arz eder.
Öğle ve akşam yemeklerinde kuru köfte dediğimiz tip ve boyutta 3-4 adet köfte yapacak kadar et sevdiğimiz bir formda yenilir. Sebze yemeğinin içinde, ya da ızgara et (bonfile, biftek, antrikot vb) veya köfte gibi... Etin yanık olmaması ve iyi pişmiş olması gerekir. Yani pratik olarak pembe kısımları kalmamalı öte yandan siyahlaşmış bölgeleri de olmamalıdır. Etli sebze yemeklerini hiç yağ koymadan eti önceden kavurup sonra diğer malzemeleri ekleyerek yapabilirsiniz, aynı lezzette olur.
Haftada iki ilâ üç öğün kadar balık yenmelidir. Bölgesel küçük balıklar ve doğal olanlar seçilmelidir. Kılıç, ton, merlin, köpekbalığı, büyük uskumru gibi uzun yaşayan etçil balıklar civa gibi ağır metaller içerebileceğinden gebelik ve emzirme sürecinde hiç yenmese daha iyi olur.
Yemekler ızgara, tencere yemeği, haşlama veya çok az yağda tava şeklinde veya fırında közleme veya fırınlama şeklinde hazırlanabilir. Kızartma tercih edilmemelidir. Patlıcan- biber kızartması ve patates kızartması arzunuzu bunları fırınlayıp aynı şekilde yoğurt veya sarımsaklı domatesli sos ekleyerek daha az kalorili ve belki de daha lezzetli olarak hazırlayabilirsiniz.
Bakliyat yine haftada iki- üç öğün yenilmelidir.
Günde bir avuç kadar cevizin omega yağları açısından alınması iyi olur. Omega yağları sıcakta bozuldukları için cevizi buzdolabında saklamanızı öneririz.
Su içmek özellikle yaz aylarında anne adayları için önemlidir. İdrar yollarındaki enfeksiyonların önlenmesine ve bebeğin anne vücudundaki besinlerden kolayca faydalanmasına yarar. Kış aylarında 8-10 bardak, yaz aylarında 10-12 bardak su içilmesi iyi olur. Anne adayları ağız kuruluğu hissedecek kadar susuz kalmamalıdırlar. Çok aşırı içilirse su, vücuttan atılırken tuzu da beraberinde sürükler ve annede halsizlik oluşabilir. Kararında içmelidir.
Makarna pilav gibi yiyecekler aynı öğündeki ekmeği azaltarak birer kepçe dolusu kadar yenilebilir. Pirinç yerine daha vitaminli olan bulgur tercih edilmelidir.
Salata anne adayının vazgeçilmez yiyeceğidir.
Mevsimine göre bol salata hem iyi hissettirir, hem vitamini boldur, hem de bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığı önler. Yalnız, salata çukur bir kapta servis edilmeli, sosu bir bardakta bir çorba kaşığı kadar halis zeytinyağı ve isteğe göre bir miktar sirke veya limon suyunun çırpılmasıyla hazırlanmalı salatayla iyice karıştırmalıdır ki her yerine dağılsın ve lezzetli olsun. Düz tabağa koyulan salataya sonradan her yerine ulaşsın diye bolca eklenen yağ fazla kaçmakta, sonra bu sosa ekmek batırılmakta ve istemeden de olsa (!) çok kalori alınmaktadır.
Haftada bir kez bir küçük kase sütlü tatlı veya dondurma, iki parça standard boy baklava vb. (havuç dilimi değil!) yenilebilir. Çikolata bu aralar anne adayları arasında çok popülerdir. Önerimiz mümkün olduğunca az kakao içeren ve özellikle çocuklar için hazırlanan sütü bol çikolatalardan yine haftada bir iki kez iki çubuk miktarında yenmesidir.
Yiyeceklerinizi tekdüze olmaktan kurtarın. Çeşitli pişirme teknikleri, az miktarda hafif ve alışık olduğumuz baharatlar kullanabilirsiniz. Yemekleri azar azar yapın, aynı şeyi uzun süre yiyerek sıkılmayın. Aynı anda iki çeşit zeytinyağlı veya sıcak yemek yapmayın. Bir sıcak bir zeytinyağlı yapın.
Bu düzene uyulduğu takdirde anne adayları ilk 20 haftada beş kilo, sonra ilerleyen aylarda ayda birer - birer buçuk kilo kadar alırlar. Bu da toplamda 9-14 kiloluk bir artış yapar ki son derece sağlıklıdır.
Doğumdan sonra da bu miktarda alınan kilolar kolayca verilir!!!!
Sevgilerle…
Dr. Soner Recai Öner
| 
