Gebeliğinizin takibinde, kromozom hastalıkları
için tarama testleri yapılır.
Tarama testleri trizomi 21 (Down) , trizomi 13
ve 18 için yapılmaktadır.
Tarama tesleri tanı koyduran testler değildir,
yüzdesel olarak ne kadar risk taşıdığınızı gösteren testlerdir.
Tarama testlerinden en erken yapılan ve en
güvenilir olanı birinci trimestr tarama testi ya da ikili tarama testi veya
11-14 hafta testi (11-14 hafta Kombine Test) diye bilinen testtir. 11. hafta
ile 13 hafta 6 günlük gebelik döneminde yapılır.
Üçlü ve dörtlü test 15-20 hafta döneminde
yapılır.
Tüm tıbbi işlemlerde olduğu gibi, tanı ve tedavi mümkün olan en erken zamanda
yapılmalıdır. Dolayısıyla 11-14 hafta testinin bu bağlamda özel bir yeri
vardır.
Tarama testleri veya başka bir nedenle bebekte
genetik, biokimyasal veya bakteriyolojik tetkik yapmak gerektiğinde bebeğin
hücrelerine genetik materyaline ulaşmamız gerekir. Bu da aşağıda anlatacağımız
girişimsel tanı yöntemleriyle mümkün olur.
Korion villus
biopsisi veya CVS nedir?
Plasentadan (bebeğin eşi, sonu diye de bilinir) küçük bir örnek alınması
işlemidir.
Yapılma amacı genellikle amniyosentezle aynıdır.
Ama daha erken gebelik haftasında yapılması nedeni ile tercih edilmesi gereken
yöntemdir.
11-15 gebelik haftalarında uygulanır. Bu
haftalarda alınan genetik materyalde bir anomali saptanması durumunda gebelik
en geç 14-16 haftalıkken sonlandırılabilmekte ve ailede daha az psikolojik
travmaya neden olmaktadır.
Gebelik
kaybı oranı amniosentez ve kordosentezle aynı hatta bazı yayınlara göre daha
düşüktür! Testin popüler olmama
nedeni işlemi uygulayabilen doktor sayısının az olmasıdır.
CVS tarafımızdan uzun süredir uygulanmaktadır.
Kordosentez Nedir?
Anne karnındaki bebeğin göbek kordonundaki damarlardan birine ultrason
eşliğinde iğneyle girilmesi ve çok az miktarda bebek kanı örneği alınması
işlemidir.
Duruma göre işlem; bebeğe ait enfeksiyon
hastalıklarını araştırmak, kan uyuşmazlığının şiddetini saptamak için de
yapılır. Bu işlem, tedavi amaçlı da kullanılabilir. Örneğin; kan uyuşmazlığı
bebekte kansızlığa yol açmışsa, anne karnındaki bebeğe kordosentez yöntemi ile
kan nakli veya başka kan ürünleri nakli yapılabilmektedir.
Bebek kayıp oranı genetik amaçlı veya tetkik
amaçlı olanlarda amniosentez ve kordosentezle aynıdır.
Kordosentez tarafımızdan uzun süredir
yapılmaktadır.
Amniyosentez Nedir?
Amniyosentez, bebeğinizin içinde bulunduğu sıvıdan iğne yardımı ile bir miktar
örnek alınmasıdır.
Amniyosentez uygulaması, geçmiş yıllarda fazla
miktarda bulunan amniyon sıvısını azaltmak, bebeğin iyilik durumunu araştırmak,
sonraki yıllarda ise kan uyuşmazlığı ile ilgili bebeğin durumunu kontrol etmek
amacıyla uygulanırken; günümüzde, genetik anomalilerin de tespitinde kullanılan
testlerden biri olmuştur.
Erken gebelik haftalarında yüksek bebek kayıp oranına
ve anomalilere sebep olacağından yapılmamalıdır. 16-20. gebelik döneminde
yapılması tercih edilir.
İşlem genellikle bir hekim ve bir yardımcı
tarafından yapılır. Ultrason yardımı ile bebeğin anne karnındaki pozisyonu
takip edilirken iğne aynı zamanda sıvı kesesinin uygun bir yerine
yerleştirilir. Yaklaşık 16-20 santimetreküp sıvı alınır.
İşleme bağlı düşük, bazen anne hayatını tehdit
edebilecek düzeyde enfeksiyon, annede iç organ ve büyük damar yaralanmaları, su
kesesinin açılması, erken doğum, alınan sıvıdan istenildiği gibi hücre
üretilememesi gibi riskler teorik olarak söz konusudur. Ancak bu risklerin
olasılığı uzman kişilerin elinde % 0.5-1'den fazla değildir.
Test için hiçbir ön hazırlık gerekmez. Hasta
uygulama sonrasında 15 dakika kadar dinlendirilir.
Amniosentez tarafımızdan uzun yıllardır
yapılmaktadır.
Amniyosentez sonuçları güvenilir midir ?
Sonuçlar % 99.9 güvenilirdir.
Normal çıkan bir kromozom analizinin hatalı olma
payı çok düşüktür.
Tanıda problem yaratanlar; kromozomlarda
inversiyon, translokasyon, ya da mozaik gibi anormal durumlardır. Bunlar
saptandığında doğacak bebeğin bundan nasıl etkileneceğinin önceden belirlenmesi
mümkün olmayabilir. Anne ve baba adaylarından birinde aynı tip bozukluk varsa
ve normalse, bebekleri de büyük olasılıkla normal olacaktır
Bu
işlemler ağrılı mıdır?
Kalçadan yapılan enjeksiyonun ağrısına 10
şiddetinde dersek, yukarıda anlattığımız girişimlerin ağrı şiddeti 1-2
dolaylarında olmaktadır.
20 dakika kadar dinlendikten sonra hastalarımız evlerine gidebilmektedirler.